Transitie Jeugdzorg — oude wijn in nieuwe zakken

Er is geen bedrijfstak in Nederland welke zo zwaar onder vuur ligt als de jeugd-zorg. De branche prijst zichzelf de hemel in, maar terwijl het Internet vol staat met kritiek schitteren positieve reacties van cliënten door afwezigheid. Nadat men eerst jarenlang struisvogelpolitiek had bedreven besloot de overheid in te grijpen en bedacht de ‘Transitie Jeugdzorg’, waarbij de jeugdzorg overgeheveld wordt naar de gemeenten. Het plan is gedoemd te mislukken.

Financiële ramp

Ergens kan de ‘Transitie Jeugdzorg’ gezien worden als een ordinaire bezuiniging: het achterliggende idee is dat de jeugdzorg goedkoper gemaakt kan worden door te decen-traliseren naar gemeentelijk niveau. Dat werkte voorheen ook niet (zoals bijvoorbeeld bij de decentralisatie van de WMO) en zal ook nu niet helpen. Gemeenten zijn immers geen commerciële bedrijven maar inefficiënte, bureaucratische organisaties. Het zal uiteindelijk dus veel meer gaan kosten dan nu.

Personele ramp

Voor ouders en kinderen zelf zal er niet zo heel veel veranderen; het is immers niet zo dat men na de transitie opeens met andere hulpverleners te maken krijgt. Gemeenten zijn tenslotte geen jeugdzorginstanties en hebben dan ook geen deskundig personeel in dienst. In de praktijk zal het betekenen dat het huidige personeel van de diverse jeugd-zorginstanties gemeenteambtenaar gaat worden want, zo denkt men bij de overheid geheel ten onrechte, die mensen zijn wèl deskundig.

Dat je bij jeugdzorgpersoneel doorgaans al blij mag zijn als ze de lagere school hebben afgemaakt, en dus als regel niet gehinderd worden door enige mate of vorm van des-kundigheid, wordt gemakshalve maar even genegeerd.

In de jeugdzorg zal er dus niks echt gaat veranderen: ouders zullen nog steeds worden geconfronteerd met dezelfde incompetente gezinsvoogden, dezelfde valse rapportages en dezelfde machtsspelletjes, kinderrechters zullen nog steeds zonder kritische vragen te stellen alles slikken wat hen door de gezinsvoogd wordt voorgekauwd, en kinderen zullen nog steeds uitsluitend uit financiële belangen onder toezicht of uit huis geplaatst worden.

Kortom, de jeugdzorg na de transitie is niets meer dan oude wijn in nieuwe zakken.

Bureaucratische ramp

Het is in eerste instantie misschien wel handig als je voor jeugdzorg op het plaatselijke gemeentehuis moet zijn in plaats van bij een jeugdzorginstelling in de dichtstbijzijnde stad. Maar wat gebeurt er als je als gezin dan de gemeente uit verhuist, al is het maar naar een aangrenzende gemeente? Dan moet het dossier ook mee en krijg je als gezin weer met hele andere hulpverleners te maken. Dat zorgt dus voor meer bureaucratie, meer vertraging en hogere kosten. Waar het gezin in het algemeen en het kind in het bijzonder de dupe van zal worden, vooropgesteld natuurlijk dat het een van die zeld-zame gevallen is waarin bemoeienis van de jeugdzorg überhaupt in het belang van het kind is.

Zes jaar later…

Iedere bestuurder wil de geschiedenis ingaan als iemand die grootse veranderingen te-weegbracht. Minister Edith Schippers zal dus herinnerd worden als de minister die de jeugdzorg hervormde door het over te hevelen naar de gemeenten. Minister Schippers zal echter niet eeuwig minister blijven, over een paar jaar zal blijken dat de jeugdzorg nog steeds niet functioneert maar wel aanzienlijk duurder is geworden.

Een mooie kans dus voor de minister die over vier à vijf jaar verantwoordelijk is voor de jeugdzorg om ook geschiedenis te schrijven — als de minister die de jeugdzorg her-vormde door het weg te halen bij de gemeenten en over te hevelen naar aparte jeugd-zorginstanties…