Hoogbegaafde autist overleeft in een niet-autistische wereld

Van Nederland wordt gezegd dat je er je nek breekt over de hulpverleners. Als buitenstaander zou je dan verwachten dat wie zich bij een hulpinstantie meldt, snel en goed geholpen wordt. Dat valt in de praktijk vies tegen—en dat is met name te wijten aan de hulpinstanties en hulpverleners zelf.

Wie zich bij een hulpinstantie meldt ontdekt al vrij snel dat snelheid en efficiëntie nou niet bepaald de sterkste punten zijn van hulpverleners (om over hun vermeende ‘deskundigheid’ nog maar te zwijgen). In plaats daarvan kom je terecht in een woud van instanties, hulpverleners, onderzoeken, medicijnen, cursussen en therapieën, en word je jarenlang vooral aan het lijntje gehouden.

Daar zijn meerdere redenen voor waaronder incompetentie, onwil (voornamelijk uit financiële motieven), en de focus op symptoombestrijding in plaats van op aanpakken van de oorzaak.

Deze week ga ik in op de oorzaak ‘incompetentie’, enkele andere oorzaken komen in latere columns aan bod.

Hobbycursus

Hulpverleners kloppen zichzelf graag op de borst over hun hoge opleidingsniveau en ‘deskundigheid’. Ga je doorvragen dan blijkt bij de meeste hulpverleners de ‘opleiding’ beperkt te zijn tot SPH of SPW—oftewel een opleiding tot maatschappelijk werker.

Formeel zijn dat weliswaar HBO-opleidingen maar in de praktijk (althans wel in mijn jarenlange ervaring met busladingen maatschappelijk werkers) zijn SPH en SPW opleidingen waarvan het niveau dermate bedroevend laag is dat de omschrijving ‘vierjarige hobbycursus’ eigenlijk nog teveel eer is.

Wie ooit z’n eigen dossier bij een hulpinstantie heeft ingezien zal het kunnen beamen: het meeste van wat je verteld hebt staat er niet in, in het dossier staat vooral ook heel veel wat je niet verteld hebt maar wat door de ‘hulpverlener’ zelf achteraf ingevuld is (en grotendeels niet klopt), en het gebruikte Nederlands is veelal van dusdanig niveau dat je je gaat afvragen of ‘HBO’ staat voor ‘Hoger Beroeps Onderwijs’ of toch gewoon ‘Hopeloos Beroerde Opleiding’ betekent.

Cliënten zijn dom

Wat leert men daar namelijk? Onder andere het oude hulpverlenersdenken: de stellige overtuiging dat de cliënt per definitie dom is en daardoor niet weet in wat voor ellende hij echt zit, niet weet hoe hij in al die ellende beland is, en al helemaal niet weet wat hij nodig heeft om er weer uit te komen.

Maar gelukkig is daar De Hulpverlener—de alwetende hoogopgeleide deskundige die wel eens even zal vertellen wat de cliënt nodig heeft!

En vanzelfsprekend wordt niet gevraagd wat de cliënt wil en denkt als eerste nodig te hebben. Daar hoeft ook niet naar gevraagd te worden, de hulpverlener heeft immers geleerd dat de cliënt dom is en dus toch niet weet wat hij nodig heeft.

Met als gevolg dat de cliënt allerlei pillen, cursussen en therapieën opgedrongen krijgt waar hij niet bij gebaat is. Maar dat die ‘behandelingen’ niet werken ligt dan nooit aan de onkunde van de hulpverlener maar aan het feit dat de cliënt ‘niet leerbaar’ is.

Om er maar eens een hulpverlenings-buzzword tegenaan te gooien.

Sjakie

Elk jaar opnieuw komt er weer een hele lichting verse maatschappelijk werkers op de markt. Als nieuwe cliënt kom je dan ook veelal bij zo’n beginneling terecht, die aan je wordt toegewezen onder het motto: “dan kan hij/zij praktijkervaring opdoen”. Op zich zou daar niks op tegen zijn, ware het niet dat je dan geconfronteerd wordt met jonge mensen (veelal jongedames) van vooraan in de twintig die dus weinig levenservaring hebben en voor wie doorgaans hun enige traumatische ervaring is dat hun vriendje of vriendinnetje de verkering heeft uitgemaakt toen ze 17 waren.

Figuren dus eigenlijk van het type ‘Sjakie’ uit de serie ‘Flodder’—naïef, vol met goede bedoelingen, veel dure woorden, maar voor de rest hopeloos.

Teletubbies

Maar dankzij de theorieboekjes denken al die maatschappelijk werkers dus wel dat ze ‘deskundig’ zijn. Theorieboekjes welke (wederom in mijn ervaring) vooral geschreven lijken te worden door wereldvreemde salondeskundigen die er van overtuigd zijn dat het semi-utopische Teletubbiewereldje uit hun theorieboekjes dezelfde wereld is als de echte wereld.

Hoe dan wel

Er is dus nog volop ruimte voor kwaliteitsverbetering in de hulpverlening, en dat kan onder meer bereikt worden door de opleidingen om te gooien. Studenten zouden niet meer eerst drie jaar in hun theorieboeken moeten zitten om daarna een stage en een afstudeeropdracht te doen (hun eerste echte contact met de praktijk). In plaats daarvan zou de opleiding een leerwerktraject moeten worden: meteen de praktijk in voor vier dagen per week en dan één dag per week naar school voor de theorie. Met salaris want in die vier dagen per week verrichten ze wel arbeid.

En dan uiteraard met nieuwe theorieboeken welke geschreven zijn door mensen uit de praktijk die weten dat de echte wereld geen semi-utopische Teletubbiewereld is waar je alles op kunt lossen met pillen, cursussen en therapieën…

De tweede methode: het inzetten van ervaringsdeskundigen. Daarmee bedoel ik niet de inzet zoals die nu doorgaans plaatsvindt en in een eerdere column al eens aan de orde is geweest: de ervaringsdeskundige als onbetaalde hulpverlener. Nee, dan bedoel ik dat die ervaringsdeskundigen binnengehaald moeten worden en meteen beginnen aan het bovengenoemde leer-werktraject.

Zij het dan met meer salaris dan hun niet-ervaringsdeskundige studiegenoten, want al die ervaring is een hoop geld waard.

Dan zal het uiteindelijk toch nog goed komen met de hulpverlening in het algemeen en maatschappelijk werkers in het bijzonder.

2 Responses to Waarom de hulpverlening niet functioneert (1)

Nieuwste column
Politie Eindhoven weigert lastige vragen te beantwoorden
Dat het Openbaar Ministerie niet gediend is van 'lastige' vragen wisten we al. Bij de politie heerst echter dezelfde mentaliteit.
Lees verder...
Fictie
Na de non-fictie ben ik mij nu ook gaan wijden aan het schrijven van (Engelstalige) fictie.
Lees hier verder