Waarom de hulpverlening niet functioneert (2)

Van Nederland wordt gezegd dat je er je nek breekt over de hulpverleners. Als buitenstaander zou je dan verwachten dat wie zich bij een hulpinstantie meldt, snel en goed geholpen wordt. Dat valt in de praktijk vies tegen—en dat is met name te wijten aan de hulpinstanties en hulpverleners zelf.

Wie zich bij een hulpinstantie meldt ontdekt al vrij snel dat snelheid en efficiëntie nou niet bepaald de sterkste punten zijn van hulpverleners (om over hun vermeende ‘deskundigheid’ nog maar te zwijgen). In plaats daarvan kom je terecht in een woud van instanties, hulpverleners, onderzoeken, medicijnen, cursussen en therapieën, en word je jarenlang vooral aan het lijntje gehouden.

Daar zijn meerdere redenen voor waaronder incompetentie, onwil (voornamelijk uit financiële motieven), en de focus op symptoombestrijding in plaats van op aanpakken van de oorzaak.

In een eerdere column is de incompetentie al aan bod gekomen, deze keer ga ik dieper in op de onwil.

Onwil

Er heerst veel onwil bij hulpverleners en hulpinstanties, en dat heeft alles te maken met het slijk der aarde: geld. Enerzijds draait men in Den Haag de geldkraan ieder jaar weer verder dicht, anderzijds rijzen de kosten de pan uit. Die exorbitante stijgingen hebben drie oorzaken.

Crisis

De eerste oorzaak is de crisis. Daardoor wordt het leven voor velen steeds zwaarder, krijgen ze steeds meer problemen en wordt er dus steeds meer een beroep gedaan op de hulpverlening.

Medicalisering

De tweede oorzaak is een vorm van medicalisering: voor het minste of geringste word je tegenwoordig al doorverwezen naar hulpinstanties terwijl het veelal overbodig is. Licht gechargeerd: vroeger kreeg je een pleister als je een wondje had en daar bleef het bij, tegenwoordig krijg je die pleister ook nog wel maar moet je vervolgens naar een cursus: ‘Leren omgaan met pijn’ om het trauma van het oplopen van dat wondje te verwerken.

Het Grote Graaien

Dan is er nog oorzaak nummer drie, en tevens de beruchtste oorzaak: de topsalarissen van het management. De afgelopen jaren is het Grote Graaien onder de zorgmanagers geëxplodeerd met als gevolg dat ze absurd hoge salarissen incasseren, ieder jaar een riante loonsverhoging krijgen en op z’n tijd ook nog een dikke bonus opstrijken. Een gemiddelde hulpverlener vangt € 30.000 bruto per jaar, maar een zorgmanager die twee ton per jaar betaald krijgt is naar managersbegrippen maar een armoedzaaier.

Leve de cliënt!

Oftewel: er komt steeds minder geld binnen uit Den Haag, er gaat steeds meer geld uit, en dus moet er ergens anders geld vandaan komen. Laat de cliënt daar nou toch uitermate geschikt voor zijn!

Stel je voor dat je de cliënt zou vragen welke hulp hij nodig heeft en die specifieke hulp dan ook te verstrekken! Dat kan echt niet hoor, want dat zou betekenen dat de meeste cliënten binnen een paar maanden geholpen zijn, weer uit beeld verdwijnen en dus geen geld meer opleveren. Dat is wel goed voor de cliënt maar het draagt niet echt bij aan het instandhouden van de instantie (daarom heet het ook in-stant-ie) en de riantbetaalde baantjes van de dames en heren managers.

Hoe hou je de cliënt binnen?

Hoe langer de cliënt binnengehouden wordt hoe meer geld hij oplevert, dus beginnen we maar eens met een onderzoek. Kassa! Uit dat ‘onderzoek’ komt dan naar voren dat de cliënt eerst maar eens medicijnen moet gaan slikken om ‘tot rust te komen’ en ‘de scherpe kantjes er af te halen’. Kassa! In de praktijk is dat vooral bedoeld om de cliënt rustig te houden, want geconfronteerd worden met emotionele cliënten is ‘niet prettig voor de hulpverlener’.

Tegelijkertijd wordt de cliënt aangemeld voor een behandeling welke er op neer komt dat de cliënt de komende twee jaar wekelijks in gesprek gaat met een ‘hulpverlener’. Kassa! Na twee jaar wordt geconcludeerd dat die wekelijkse gesprekken niet hebben geholpen (wat steevast de schuld is van de ‘niet-leerbare’ cliënt) en wordt bedacht dat hij maar eens aangemeld moet worden voor allerlei overbodige en zinloze cursussen (kassa!) en therapieën (kassa!).

Tegen dat de cliënt dat hele circus doorlopen heeft is het duidelijk dat het niet geholpen heeft, en dus moet het allemaal nogmaals gebeuren. En dat dan jarenlang.

Prikkel

De oorzaak van de ellende ligt dus in geld: de ‘hulpverlening’ wil zoveel mogelijk geld vangen en daar zo weinig mogelijk voor doen. De oplossing daarvoor: het uitdelen van de juiste ‘prikkels’. Net zoals zo’n beetje elke minister van Sociale Zaken werklozen wil ‘prikkelen’ om weer aan het werk te gaan (in banen die er niet zijn) door te snijden in hun uitkering, zo zijn ‘hulpverleners’ en hun managers gebaat bij financiële ‘prikkels’ om hun werk naar behoren uit te voeren.

Dat onderwerp is echter iets te uitgebreid om in deze column te behandelen, dus ga ik daar in mijn volgende column op in.

Gerelateerd artikel: ‘Waarom de hulpverlening niet functioneert (1)‘