Er komt een lijst waarop vrijwilligers staan die zich hebben vergrepen aan minderjarigen of hen seksueel hebben geïntimideerd. Zo kunnen organisaties zien of nieuwe vrijwilligers te goeder trouw zijn. De lijst wordt opgesteld op basis van uitspraken van de Stichting Tuchtrecht Vrijwilligerswerk. Deze stichting wordt maandag opgericht. Doel is dat het voor minderjarigen veiliger wordt bij sportclubs, scouting, speeltuinen en andere activiteiten die door vrijwilligers worden begeleid. Organisaties krijgen de lijst niet te zien, maar ze kunnen wel vragen of een vrijwilliger erop voorkomt.
“Veel vrijwilligers die zich misdragen vertonen hopgedrag”, zegt stichtingsvoorzitter Bart Sprangers. “Natuurlijk zijn de meeste vrijwilligers te goeder trouw, misschien een op de honderd heeft andere bedoelingen. De registratielijst moet voorkomen dat vrijwilligers die over de schreef zijn gegaan, overstappen naar een andere organisatie.”
Extreme gevallen halen de krant en vaak ook het strafrecht. Maar dat geldt niet voor elke overschrijding van gedragsregels, zoals seksueel getinte opmerkingen. “Als organisatie kun je je daar tegen wapenen, met je eigen regels; het project ‘In Veilige Handen’ helpt daarbij”, legt Sprangers uit. De Stichting Tuchtrecht gaat verder. “Wij hopen dat zo veel mogelijk organisaties zich aansluiten, dat ze onze gedragsregels omarmen zodat het tuchtrecht op hun vrijwilligers van toepassing is.”
De stichting is een initiatief van de Nederlandse Organisatie Vrijwilligerswerk, waarbij 350 organisaties zijn aangesloten. Het ministerie van justitie ondersteunt de oprichting van de stichting financieel.
Maar de stichting is onafhankelijk, benadrukt Sprangers. “Na een klacht hoort een tuchtcommissie zowel de betrokken vrijwilliger als het slachtoffer en eventuele getuigen. Zijn zij ontevreden met de uitspraak dan kunnen ze terecht bij een commissie van beroep. Indien het dan nog niet acceptabel is, kan iemand altijd naar de rechter stappen.”
Nina Schmitz, directeur van de Stichting Heppie, die vakanties en weekenden organiseert voor kinderen en jongeren, noemt de oprichting van de Stichting Tuchtrecht “waanzinnig belangrijk”. Zelf tuchtrecht opzetten is onhaalbaar voor de meeste vrijwilligersorganisaties. “Goed dat er nu een onafhankelijk orgaan is waar we naar toe kunnen en dat de overheid daar geld in steekt.”
Het liefst zou Schmitz zien dat de verklaring van goed gedrag, die de meeste organisaties van hun vrijwilligers vragen, aan de registratielijst wordt gekoppeld. “Maar dan nog moeten we waken voor een vals gevoel van veiligheid. Zo’n lijst is niet afdoende. Je eigen selectiebeleid moet goed zijn. Organisaties zijn vaak blij met elke vrijwilliger, maar wij organiseren liever een activiteit minder dan dat er twijfel bestaat over de begeleiders. Daar zouden ouders ook wel wat kritischer in mogen zijn. Onderschrijft de club van jouw kind het tuchtrecht?”
Wat is tuchtrecht?
Tuchtrecht is een manier om kwaliteit te bewaken. Diverse beroepsgroepen, zoals artsen, accountants, advocaten, kennen elk hun eigen tuchtrecht, waarbij onafhankelijke commissies beoordelen of vakgenoten zich bij de uitoefening van dat beroep aan de regels hebben gehouden. Bij het tuchtrecht gaat het doorgaans niet om schadevergoeding of genoegdoening van gedupeerden. Wel kan iemand die de kwaliteitseisen heeft overschreden, worden berispt of uit de functie gezet.